سنڌ جي وڏي وزير اربع ڏينهن وزيراعليٰ هائوس ۾ ڪابينا جي اجلاس جي صدارت ڪندي صوبائي فنانس ڪميشن جي قيام، لاڙڪاڻو جنرل يونيورسٽي جي قيام، 5 لک ميٽرڪ ٽن ڪڻڪ جي درآمد، انٽرا ڊسٽرڪٽ پپيلز بس سروس جي ڀاڙن کي ايندڙ ڇهن مهينن تائين برقرار رکڻ سميت ٻين مختلف اهم ايجنڊا تي غور ويچار کانپوءِ فيصلا ڪيا. اجلاس ۾ سمورن صوبائي وزيرن، صلاحڪارن، خاص مددگارن، چيف سيڪريٽري سهيل راجپوت، چيئرمين پي اينڊ ڊي حسن نقوي، وڏي وزير جو پرنسپل سيڪريٽري فياض جتوئي ۽ ٻين شرڪت ڪئي. ڪابينا جي اجلاس ۾ 69 ايجنڊا آئٽمز هئا، جن مان 58 تي بحث ۽ فيصلا ڪيا ويا، باقي ايندڙ هفتي ڪابينا جي اجلاس ۾ غور ويچار ڪيو ويندو. سنڌ ڪابينا صوبائي مالياتي ڪميشن تحت حڪومت کي وسيلن جي ورهائڻ واري فارمولي جي سفارش ڪرڻ جي منظوري ڏئي ڇڏي آهي. پي ايف سي صوبائي ڪنسوليڊيٽيڊ فنڊ جي آمدني حڪومت ۽ ڪائونسلن وچ ۾ وسيلن جي ورهاست لاءِ صوبي لاءِ مقرر ڪيل رقم ۽ صوبائي مختص رقم بابت سفارشون ڪندو، جنهن کي صوبائي مالياتي ڪميشن ايوارڊ چيو ويندو آهي. پي ايف سي ڪميشن جو چيئرمين سنڌ جو وڏو وزير/ ناڻي وارو وزير سيد مراد علي شاهه، ڪو چيئرمين مڪاني ادارن وارو وزير ناصر شاهه هوندا، جڏهن ته ٻين ميمبرن ۾ ٻه صوبائي اسيمبلي ميمبر، ميئر ڪي ايم سي، ميئر سکر، ميئر ڊسٽرڪٽ ڪائونسل ٽنڊو محمد خان سيد قاسم نويد، چيئرمين ميونسپل ڪميٽي عمرڪوٽ. ڪورنگي ٽائون جو چيئرمين سراج سومرو نعيم شيخ شامل هوندا. وڏي وزير چيف سيڪريٽري کي هدايت ڪئي ته هو اڄ ئي پي ايف سي باڊي کي آگاهه ڪري ۽ پنهنجو مدو پورو ٿيڻ کان اڳ پي ايف سي ايوارڊ جو اعلان ڪري. ٽرانسپورٽ واري وزير شرجيل ميمڻ ڪابينا کي ٻڌايو ته تيل جي اگهن ۾ واڌ سبب پيپلز بس سروس پروجيڪٽ جي لاڳت ۾ فوري تبديلي آندي وئي، تنهنڪري ڪمپني پاران سنڌ ماس ٽرانزٽ اٿارٽي سان رابطو ڪري خدشو ظاهر ڪيو آهي ته اهي 2021 ۾ مقرر ڪيل قيمتن جي ڀيٽ ۾ وڏو مالي آپريشنل نقصان برداشت ڪري رهيا آهن ۽ ڀاڙن تي اڃا تائين نظرثاني نه ڪئي وئي آھي. ٽرانسپورٽ واري وزير چيو ته ڪيترن ئي عنصرن کي نظر ۾ رکندي مالي گرانٽ کي وڌيڪ عرصي لاءِ وڌائڻ ۾ ڀلائي آهي، جنهن ۾ گهٽ ڀاڙن جي سليب، ڊالر جي اگهه ۾ واڌ، آپريٽنگ لاڳت ۾ واڌ، روڊ جي خرابين سبب بسن کي نقصان، ٻيون خانگي اوورليپنگ وغيره شامل آهن. شرجيل ميمڻ چيو ته ڪمپني جي درخواست آزاد ماهرن – ٽئين پارٽي – کي درخواست جي تعين، تشخيص ۽ تصديق لاءِ حوالي ڪيو ويو. هن وڌيڪ چيو ته آزاد ماهرن منصوبي جي مالياتي تجزئي جو جائزو وٺي اڳتي وڌائي ڇڏيو ۽ ڪمپني جي درخواست کي منظور ڪيو ويو ته جاري سبسڊي پروگرام کي 40 رپيا في مسافر جي شرح سان وڌيڪ 6 مهينن تائين وڌايو وڃي ته جيئن منصوبي جي ڪارڪردگي ۽ وڏي پيماني تي عوام جي سهولت کي بهتر بڻائي سگهجي. ڪابينا 657 ڏهائي 8 ملين رپين جي سبسڊي جي منظوري ڏيڻ جو فيصلو ڪيو ۽ ٽرانسپورٽ کاتي کي هدايت ڪئي ته ايندڙ 6 مهينن لاءِ ڀاڙن جي بحالي کي يقيني بڻايو وڃي. خوراڪ کاتي ڪابينا کي ٻڌايو ته 1 ڏهائي 4 ميٽرڪ ٽن ڪڻڪ جي هدف مطابق 900000 ميٽرڪ ٽن ڪڻڪ خريد ڪئي وئي آهي تنهنڪري 500000 ميٽرڪ ٽن ڪڻڪ جي کوٽ آهي. وڏي وزير خوراڪ کاتي کي هدايت ڪئي ته 500000 ميٽرڪ ٽن ڪڻڪ درآمد ڪرڻ لاءِ خانگي شعبي کي دعوت ڏني وڃي، ٻي صورت ۾ اها صوبائي ۽ وفاقي حڪومتن ذريعي درآمد ڪئي ويندي. ڪابينا تجويز جي منظوري ڏئي ڇڏي. ناڻي کاتي ڪابينا کي ٻڌايو ته ڊائريڪٽوريٽ آف اڪائونٽس (انسپيڪشن) سنڌ 1975ع ۾ قائم ڪئي وئي. ڊائريڪٽوريٽ جا ڪم بتدريج تبديل ٿيا، خاص ڪري SAP سسٽم متعارف ڪرائڻ ۽ ٽريزري آفيسن کي ضلعي اڪائونٽس آفيسن ۾ تبديل ڪرڻ کانپوءِ. ڊائريڪٽوريٽ ۾ BS-1 کان BS-18 گريڊ تائين 89 ملازم آهن ۽ انهن جي قيام جو ساليانو خرچ 68 ملين رپيا آهي. ڪابينا بحث کان پوءِ ڊائريڪٽوريٽ کي ختم ڪرڻ ۽ ان جي ملازمن کي وڌيڪ پوسٽنگ لاءِ فنانس ڊپارٽمينٽ ۾ قائم اضافي پول ۾ موڪلڻ جو فيصلو ڪيو. صوبائي ڪابينا ايڪسائيز اينڊ ٽيڪسيشن کاتي کي هدايت ڪئي آهي ته موٽر گاڏين جي رجسٽريشن بڪ کي سيڪيورٽي فيچرز ايم وي آر ڪارڊن سان تبديل ڪيو وڃي. ايڪسائيز اينڊ ٽيڪسيشن واري وزير مڪيش چاولا ڪابينا کي ٻڌايو ته سندس کاتي ڪارڊ جاري ڪرڻ شروع ڪري ڇڏيا آهن ۽ هڪ مرحلي ۾ سمورن رجسٽريشن ڪتابن کي ڪارڊ سان تبديل ڪيو ويندو جيڪي کڻي وڃڻ ۾ آسان هوندا ۽ سمورا سيڪيورٽي گڻ شامل هوندا. ڪابينا ايڪسائيز اينڊ ٽيڪسيشن کي سڪيورٽي ڪارڊ تيار ڪرڻ لاءِ ٽينڊرز طلب ڪرڻ جي اجازت ڏني. خيرپور اسپيشل اڪنامڪ زون مئنيجمينٽ ڪميٽي ڪابينا کي درخواست ڪئي ته صنعتي ۽ ڪمرشل يونٽن لاءِ ڪراچي بلڊنگ اينڊ ٽائون پلاننگ ريگيوليشنز کي اپنائڻ جي اجازت ڏني وڃي. ڪابينا درخواست جي منظوري ڏيندي کين هدايت ڪئي ته خيرپور SEZ جي ترقيءَ لاءِ انجنيئرز/ آرڪيٽيڪچرل فرمز جو پينل شامل ڪيو وڃي. ڪابينا ديهه چوهڙ ضلعي ملير ۾ سنڌ حڪومت جي سيڙپڪاري کاتي جي حق ۾ 2767 ڏهائي 27 ايڪڙ زمين تعليمي مقصدن لاءِ مارڪيٽ اگهه جي 50 سيڪڙو تي الاٽ ڪرڻ جي منظوري ڏئي ڇڏي. ڪابينا سيڙپڪاري کاتي لاءِ زمين جي قيمت لينڊ اينڊ يوٽيلائيزيشن کاتي کي ادا ڪرڻ لاءِ 6 ارب رپيا ڏيڻ جي پڻ منظوري ڏني. ياد رهي ته هيءَ زمين ايجوڪيشن سٽي بورڊ جي قيام لاءِ آهي، جيڪو هڪ خودمختيار ادارو آهي، جنهن ۾ هڪ آزاد بورڊ آف ڊائريڪٽرس آهي. زمين کي سيڙپڪاري کاتي کي منتقل ڪرڻ جي ضرورت آهي ۽ وڌيڪ ايجوڪيشن سٽي بورڊ کي ڏني ويندي. ڪابينا کي ٻڌايو ويو ته مختلف عمر جي ٻارن جو وڏو تعداد اڃا تائين اسڪول کان ٻاهر(Still Out of School) آهي. هڪ ڪاٿي موجب معلوم ٿيو ته جيتوڻيڪ فنڊنگ ۽ گنجائش موجود هجڻ کانپوءِ به 20 سالن جي عرصي دوران OOSC کي بامعني اڳڀرائي کي پورو ڪرڻ لاءِ وڏا سرڪاري وسيلا گهربل هوندا. انهيءَ ڪري منتقلي ۽ مين اسٽريمنگ لاءِ ٽيڪنالاجي تي ٻڌل تيز رفتار سکيا جا طريقا گهربل آهن. ٽيڪ دي ورلڊ فائونڊيشن ھڪ غير منافع بخش ادارو آھي جيڪو مختلف ملڪن ۾ پٺتي پيل ڪميونٽين ۾ K-5 ڊجيٽل سکيا جي مرحلن کي ترتيب ڏيڻ جي شروعات ڪري ٿو. تعليم واري وزير سيد سردار شاهه چيو ته “ٽيڪ دي ورلڊ فائونڊيشن” (TTWF) مارچ 2023ع ۾ سنڌ ايجوڪيشن فائونڊيشن (SEF) کي ‘Accelerated Digital Learning’ جي تجويز پيش ڪئي هئي، ان تجويز کي SEF ذريعي 710 ملين رپيا 18 مهينن جي پائيلٽ پروجيڪٽ طور منظور ڪيو ويو. ايم ڊي سيف قاضي ڪبير چيو ته اسڪول کان ٻاهر ٻارن جي چيلنج کي منهن ڏيڻ لاءِ تيز رفتار ڊجيٽل لرننگ پروگرامن جي ضرورت آهي ۽ اسڪول ۾ ۽ اسڪول کان ٻاهر ٻنهي ٻارن جي سکيا ۽ سماجي ۽ اقتصادي فائدن کي بهتر بڻائڻ جي ضرورت آهي. پروگرام تحت 100 مائيڪرو اسڪول قائم ڪيا ويندا ته جيئن 10000 اسڪولن کان ٻاهر ٻارن (7 سالن کان مٿي) کي تيز ڊجيٽل خواندگي فراهم ڪري ۽ 2625 شاگردن کي فائدو ڏيڻ لاءِ 25 موجوده SEF جي مدد سان اسڪولن کي وڌايو وڃي. سکيا ڏيندڙن جي سرٽيفڪيشن پائلٽ مرحلي دوران SEF پاران ڪئي ويندي. بهتر نتيجا آڏو اچڻ کانپوءِ پروگرام کي وڌايو ويندو. ڪابينا تجويز جي منظوري ڏئي ڇڏي. صوبائي وزير يونيورسٽي اينڊ بورڊ اسماعيل راهو لاڙڪاڻو ضلعي جي سمورن اعليٰ تعليمي ادارن، ڪئمپسز ۽ سرڪل ڪاليجن کي ضم ڪري دي يونيورسٽي آف لاڙڪاڻو جي نالي سان هڪ جنرل يونيورسٽي قائم ڪرڻ جي تجويز ڏني. ڪابينا کي ٻڌايو ويو ته لاڙڪاڻو ضلعي ۾ ڪم ڪندڙ سرڪاري شعبي جي تعليمي ادارن/ڪيمپسز ۽ ڪاليجن ۾ قائد عوام يونيورسٽي آف انجنيئرنگ سائنس اينڊ ٽيڪنالاجي ۽ ڪنسٽيچوئنٽ ڪاليج ڪيمپس لاڙڪاڻو، شهيد ذوالفقار علي ڀٽو سنڌ زرعي ڪاليج ڏوڪري، شهيد بينظير ڀٽو لا ڪاليج ۽ سنڌ يونيورسٽي ڪيمپس شامل آهن. انهن تعليمي ادارن کي يونيورسٽي ۾ ضم ڪيو ويندو. ڪابينا تجويز جي منظوري ڏئي ڇڏي. ڪابينا جي اجلاس جي پڄاڻي تي وڏي وزير چيو ته باقي ايجنڊا آئٽمز تي ڇنڇر تي بحث هيٺ آڻي فيصلا ڪيا ويندا.
