ڪراچي: سنڌ جي وڏي وزير سيد مراد علي شاهه چيو آهي ته سنڌ جو ڪوبه ماڻهو اڄ تائين آپگهاتي بمبار نه بڻيو آهي، سنڌ ۾ مذهبي رواداري ۽ سهپ جو ماحول صدين کان قائم رهيو آهي. هن چيو ته ته ڪراچي ڪنهن وقت دنيا جو ڇهون نمبر خطرناڪ شهر هو، اڄ ڪراچي 128 هين نمبر تي آهي، وڏي وزير چيو ته سنڌ سرڪار امن امان جي بحاليءَ بعد صوبي جي ترقيءَ تي ڌيان ڏنو. وڏي وزير جو چوڻ ھو ته قدرتي آفتن باوجود معيشت کي هٿي ڏني وئي، ٻوڏ جو پاڻي نيڪال ڪرڻ سان گڏ ڪڻڪ جي پوکائي شروع ڪرائي آهي، اميد آهي ته ايندڙ سال ڪڻڪ جي کوٽ جو منهن نه ڏسڻو پوندو. هن چيو ته گذريل 12 سالن ۾ صوبائي حڪومت ڪيترن ئي چئلينجن کي منهن ڏنو آهي، جهڙوڪ امن امان جي بدترين صورتحال، 2010ع ۽ 2011ع جي ٻوڏ، ڪروناوائرس ۽ هاڻي 2022ع جي ٻوڏ شامل آهن، تنهن هوندي به حڪومت صوبائي ۽ قومي ترقيءَ ۾ تمام گهڻو حصو ڏنو آهي. هن اها ڳالهه ڪالهه وزيراعليٰ هائوس ۾ برگيڊيئر طارق نياز جي سربراهي ۾ نيشنل ڊفينس يونيورسٽي (NDU) جي سيڪيورٽي ورڪشاپ-24 جي 75 رڪني وفد کي خطاب ڪندي چئي. ان موقعي تي اطلاعات وارو وزير شرجيل ميمڻ، مڪاني ادارن وارو وزير ناصر شاهه، چيف سيڪريٽري سهيل راجپوت، آءِ جي پوليس غلام نبي ميمڻ، چيئرمين پي اينڊ ڊي حسن نقوي، گهرو سيڪريٽري سعيد منڱڻيجو، وڏي وزير جو پرنسپل سيڪريٽري فياض جتوئي ۽ ٻيا لاڳاپيل سيڪريٽري پڻ موجود هئا.
سنڌ جي وڏي وزير چيو ته 2008ع ۾ جڏهن پيپلزپارٽي اقتدار ۾ آئي ته صوبي ۾ امن امان جي بدترين صورتحال هئي، جيڪا صوبائي حڪومت لاءِ پهريون ۽ سڀ کان وڏو چئلينج هئي. ڪراچي 2014ع ۾ انٽرنيشنل ڪرائم انڊيڪس ۾ دنيا جو ڇهون خطرناڪ شهر هو ۽ هاڻي 128 هين نمبر تي آهي. هن چيو ته امن امان جو مسئلو بڻجندي ئي ڪاروباري ۽ ٻيون سموريون سرگرميون جهڙوڪ معاشي، ترقياتي، تعليمي، ثقافتي سرگرميون بند ٿي وينديون آهن ۽ شهر جي بنيادي ڍانچي جي تعمير کانپوءِ امن امان بحال ٿيندو آهي.وڏي وزير چيو ته افغان جنگ پڻ دهشتگردي جي ذميوار آهي تنهن ڪري نيشنل ايڪشن پلان (NAP) جوڙيو ويو جنهن تحت ٽارگيٽيڊ آپريشن شروع ڪيا ويا جنهن جا سٺا نتيجا سامهون آيا آهن. سنڌ جي وڏي وزير چيو ته سنڌ هڪ گهڻي رخو سماج آهي جتي مختلف مذهبن جا ماڻهو صدين کان گڏ رهندا آيا آهن. هن چيو ته اسان جا ماڻهو ڀائيچاري تي يقين رکن ٿا اهوئي سبب آهي جو هڪ به آپگهاتي بمبار جو تعلق سنڌ سان نه آهي پر سڀئي امپورٽ ڪيا ويا. وڏي وزير چيو ته ڪراچي ۾ سيڙپڪاري بنيادي انفرااسٽرڪچر ۽ خدمتن لاءِ ترقياتي سرگرميون شروع ڪرڻ ايجنڊا ۾ اڳڀرو آهي. وڏي وزير چيو ته ٿر ۾ ڪوئلي مان بجلي پيدا ڪرڻ سنڌ حڪومت جي وڏي ڪاميابي آهي. هن چيو ته جڏهن ٿر ۾ ڪوئلي جي کوٽ شروع ٿي ته ماڻهو ان جو مذاق بڻائي رهيا هئا پر اهو مڪمل ڪيو ويو. سنڌ جي وڏي وزير چيو ته جڏهن ڪول مائننگ ۽ پاور پلانٽ جي منصوبن تي ڪم شروع ٿيڻ وارو هو ته مشينري کي ٿر ۾ آڻڻ هڪ وڏو چئلينج هو، جنهن لاءِ صوبائي حڪومت سنڌو درياهه تي سجاول پل ٺاهي. هن چيو ته ٿر ۾ ڪوئلي فيلڊ تائين روڊن جو وڏو ڄار وڇايو ويو ان کانپوءِ اتي ايئرپورٽ پڻ ٺاهيو ويو ته جيئن سيڙپڪار ۽ ٻيا آساني سان سفر ڪري سگهن، ان سموري ترقيءَ کانپوءِ جيڪڏهن ڏٺو وڃي ته اڄ ٿر نيشنل گرڊ ۾ 1000 ميگاواٽ بجلي شامل ڪري رهيو آهي.
مراد علي شاهه چيو ته نوري آباد پاور پراجيڪٽ جنهن ۾ سندس حڪومت پاران ڪراچي کي بنا وقفي جي 100 ميگاواٽ بجلي فراهم ڪرڻ جو حصو آهي. هن چيو ته اسان سنڌو درياءَ تي هڪ ٻي پل سر آغا خان جهرڪ-ملان ڪاتيار پڻ تعمير ڪئي آهي، جڏهن ته ٽين پل به تعمير هيٺ آهي جيڪا ڪنڌڪوٽ کان گهوٽڪي کي ڳنڍيندي ٽنهي صوبن بلوچستان، سنڌ ۽ پنجاب وچ ۾ گاڏين جي اچ وڃ ۾ آساني پيدا ڪندي. وڏي وزير چيو ته زراعت، صنعت ۽ خدمتن جي شعبن ۾ وڏي پيماني تي نقصان جو ڪاٿو 2022 جي جي ڊي پي جو 4 ڏهائي 8 سيڪڙو جي برابر آهي. هن وڌيڪ چيو ته 2022 ۾ ٻوڏ جي تباهي سبب جي ڊي پي ۾ نقصان تقريبن 2 ڏهائي 2 سيڪڙو ٿيڻ جو امڪان آهي، جنهن ۾ زراعت ۾ سڀ کان وڌيڪ 0 ڏهائي 9 سيڪڙو گهٽتائي آئي آهي. وڏي وزير چيو ته 2023ع جي بجيٽ ۾ مثالي بحالي ۽ تعمير لاءِ قومي ترقياتي خرچن جو 1 ڏهائي 6 ڀيرا وڌيڪ امڪان آهي. هن وڌيڪ چيو ته ان سان بنيادي ۽ مجموعي مالياتي خساري تي اثر پوندو ۽ خوراڪ ۽ ضروري شين جي قيمتن ۾ پڻ اضافو ٿيندو. وڏي وزير موجب غربت جي بلند شرح سميت قومي غربت جي شرح ۾ 3 ڏهائي 7 کان 4 ڏهائي 0 سيڪڙو پوائنٽس جي واڌ جو امڪان آهي. جنهن سان 8 ڏهائي 4 کان 9 ڏهائي هڪ ملين ماڻهو غربت هيٺ ايندا. مراد علي شاهه چيو ته سنڌ ۾ غربت 8 ڏهائي 9 کان 9 ڏهائي 7 سيڪڙو تائين وڌي ويندي، گهڻ پاسن تحت سنڌ ۾ غربت 10 ڏهائي 2 سيڪڙو وڌڻ جو امڪان آهي. هن چيو ته صوبن ۾ خاص ڪري سنڌ ۾ هائوسنگ جو شعبو سڀ کان وڌيڪ متاثر ٿيو آهي، جيڪو مجموعي نقصان جو 83 سيڪڙو آهي. هن وڌيڪ چيو ته لڳ ڀڳ 4410 ملين ايڪڙ زرعي زمين کي نقصان پهتو ۽ 0 ڏهائي 8 ملين ڍورن جي فوتگي جو ڪاٿو لڳايو ويو آهي. وڏي وزير چيو ته سنڌ سڀ کان وڌيڪ متاثر صوبو آهي، جيڪو انهن شعبن ۾ رجسٽرڊ نقصانن جو ٽوٽل ماليت جو 72 سيڪڙو حصو آهي. هن وڌيڪ چيو ته سنڌ کي ٻيلن جي شعبي ۾ سڀ کان وڌيڪ 1 ڏهائي 8 ارب روپين جو نقصان ٿيو، جيڪو ٻيلن جي ڪل نقصان جو 77 سيڪڙو آهي.
